Có mấy loại khoáng đất làm gốm tại Nghi Hưng (宜兴陶土矿有几大类)?
Khoáng đất làm gốm là sa thạch bột (粉沙岩) được chôn dưới lớp đất bề mặt. Người Nghi Hưng (宜兴人) gọi chung các loại khoáng đất làm gốm là “ní” 泥 (bùn/đất), và chia thành ba loại lớn:
1) Bạch nê (白泥)
Là loại đất sét nhôm có hạt thô, màu trắng xám chủ đạo và màu sắc đơn giản. Khoáng thô ban đầu có các màu như trắng xám (灰白), hồng đào (桃红), trắng ngà voi (象牙白). Sau khi đãi lọc và ép lọc, bề mặt đất trở nên mịn và sáng.
Khi nung, cho màu trắng ngà, thường dùng để làm nồi đất (砂锅), hũ hầm (煨罐), và đồ gốm nghệ thuật tráng men màu (彩釉工艺陶器).
2) Nhẫn nê (嫩泥)
Là loại đất sét pha tạp có màu xám nhạt, vàng nhạt hoặc đỏ vàng (浅灰、淡黄、黄红).
Loại đất nằm gần bề mặt địa tầng còn được gọi là hoàng nê (黄泥). Trước khi phong hóa, khoáng chất mềm, mịn, và nhỏ.
3) Giáp nê (夹泥)
Còn gọi là “thạch cốt” (石骨) trong dân gian, là đất sét bột pha tạp có màu đỏ tía, xanh tía, tím nhạt, hoặc đỏ tươi (紫红、紫青、浅紫、标红).
Khoáng chất này vốn là một loại phiến thạch (页岩) nằm sâu trong lòng đất (đã bị phong hóa), nằm dưới lớp bản đá vàng cứng như áo giáp (黄石岩板) – gọi là giáp nê (甲泥). Trước khi phong hóa, khoáng chất này cứng, giòn và thô.
Hàm lượng oxit sắt (氧化铁) trong giáp nê (夹泥) và nhẫn nê (嫩泥) khá cao: thấp nhất cũng không dưới 2%, có thể lên đến hơn 8%. Sau khi luyện chế thích hợp, cả hai loại đất đều có thể nung ra gốm có nhiều sắc độ đen, nâu, đỏ, tím, vàng, xanh (黑、褐、赤、紫、黄、绿) khác nhau.