"Đúc hồ" còn được gọi là "Đổ khuôn hồ (灌浆成型)".
Quy trình như sau:
- Chuẩn bị hồ (bùn): Cho đất sét và thủy tinh lỏng (Water Glass - dung dịch sodium silicate) (một chất thường dùng trong xây dựng làm chất kết dính và chống thấm) vào máy nghiền bi để tạo thành hồ sệt có độ mịn khoảng 200 mesh, gần như không còn hạt.
- Pha chế & Đổ khuôn: Hồ sệt sau đó được làm nóng, thêm sáp paraffin (石蜡), rồi đổ vào khuôn thạch cao.
- Tạo hình & Lắp ghép: Sau khi nguội, tách khuôn thạch cao ra sẽ thu được thân ấm thô. Sau khi gắn vòi và quai ấm vào, tiến hành loại bỏ sáp (脱蜡) để thu được dạng phôi (xương ấm) có độ thẩm thấu khí rất kém (透气性很差).
- Hoàn thiện: Sau khi đúc hồ xong, thông thường phải phun một lớp hồ khác lên bề mặt (喷浆外饰) để trang trí.
Tại sao phương pháp đúc bùn lỏng không thể dùng cho chế tác ấm tử sa chất lượng cao?
Chú trản thành hình (注浆成型) là một kỹ thuật đúc khuôn được sử dụng rộng rãi trong sản xuất đồ gốm. Năm 1958, trong phong trào “Đại Nhảy Vọt” (大跃进), để nâng cao hiệu suất sản xuất, ngành tử sa quốc doanh ở Nghi Hưng đã đưa vào thử nghiệm phương pháp đúc bùn lỏng để làm ấm tử sa.
• ▲ Ngoại quan của ấm chế tác bằng đúc khuôn(注浆制坯壶的外观) có vết khuôn
• ▲ Thân ấm chế tác bằng đúc khuôn (注浆制坯壶)
• ▲ Ấm đúc khuôn có thể mô phỏng đáy kiểu “thôi tường đào đáy” (堆墙刮底)
Để vừa giảm tỷ lệ nước, vừa tăng khả năng chảy lỏng, trong nước bùn chú浆 (泥浆) người ta phải cho thêm natri cacbonat (碳酸钠) và thủy tinh lỏng (水玻璃 – dung dịch silicat natri), gọi là “giải keo” (解胶).
Tuy nhiên, các chất giải keo này không có tác dụng với đất tử sa (紫砂). Để làm cho bùn tử sa có thể chảy, chỉ có thể pha loãng. Nhưng nếu lượng nước vượt quá 38% tổng khối lượng của bùn, khi tháo khuôn sẽ gây co rút nghiêm trọng. Vì thế, sản phẩm thường bị lỗi, tỷ lệ hàng hỏng cao.
• ▲ Xưởng phun bùn tử sa (喷浆作坊)
• ▲ Nguyên liệu phun bùn (喷浆料)
• ▲ Quá trình phun bùn (喷浆)
• ▲ Thành phẩm ấm phun bùn (喷浆壶成品)
Cấu trúc phân tử dạng vảy của đất tử sa (紫砂) khiến cho bề mặt sản phẩm chế tác bằng chú浆 sẽ có một lớp “phù bùn” (浮泥), rất khó để xử lý và gia công.
Với gốm sứ thông thường, sau khi tạo hình thô là có thể chỉnh sửa, trang trí hoàn tất. Nhưng ấm tử sa phải gia công tinh xảo sau khi tạo hình thô, nên nếu dùng phương pháp đúc khuôn, không những không tiết kiệm thời gian mà còn tăng chi phí.
Hiện nay có những loại ấm trà sử dụng phương pháp đúc khuôn nhưng không dùng tử sa thật, mà cho thêm thủy tinh lỏng (玻璃水), sau đó phun phủ một lớp bùn tử sa bên ngoài để giả. Khi nung xong nhìn màu sắc có thể giống tử sa, nhưng thực chất đã biến thành đồ gốm phủ men, bên trong có thủy tinh, không còn thẩm thấu khí, không giữ được đặc tính thở của tử sa, không còn được xếp vào loại ấm tử sa.