Hệ thống xếp hạng chuyên môn của nghệ nhân làm ấm tử sa ở Trung Quốc khá phức tạp, gồm nhiều cấp bậc khác nhau, được công nhận bởi các tổ chức nghề nghiệp và chính phủ. Dưới đây là các danh hiệu chính:
- Cơ quan cấp: Bộ Nhân lực & An sinh Xã hội và Bộ Công nghiệp – Thông tin Trung Quốc
- Thời gian tổ chức: Cứ 5 năm một lần
- Lĩnh vực: Bao trùm toàn bộ ngành mỹ thuật thủ công truyền thống, gồm Gốm sứ, Điêu khắc gỗ, Kim loại, Sơn mài, Thêu thùa, Dệt lụa, Nghệ thuật giấy, …
Đây là danh hiệu cao nhất trong ngành thủ công mỹ nghệ Trung Quốc, được ví như “Giải Oscar” của giới thủ công.
Kinh nghiệm: Có trên 30 năm kinh nghiệm làm việc liên tục trong ngành thủ công mỹ nghệ.
Thành tích nghệ thuật nổi bật:
- Kế thừa và Sáng tạo: Không chỉ thành thạo kỹ thuật truyền thống mà còn phải có phong cách nghệ thuật độc đáo, sáng tạo, hình thành trường phái riêng.
- Tác phẩm xuất sắc: Sở hữu nhiều tác phẩm được công nhận rộng rãi là kiệt tác, đại diện cho trình độ cao nhất của ngành.
- Giải thưởng: Đã từng đạt các giải thưởng cấp quốc gia hoặc cấp tỉnh, bộ quan trọng.
Đóng góp cho ngành:
- Có công lao to lớn trong việc bảo vệ và phát huy di sản văn hóa phi vật thể.
- Đào tạo và dẫn dắt thế hệ kế thừa, có ảnh hưởng sâu rộng trong ngành.
- Cơ quan cấp: Do Bộ Công nghiệp và Thông tin hoặc Hiệp hội Gốm sứ Trung Quốc tổ chức
- Thời gian tổ chức: Thường 4–5 năm một lần
- Lĩnh vực: chuyên sâu vào ngành gốm sứ, bao gồm: Gốm tử sa, Gốm sứ trắng, men ngọc, Gốm nghệ thuật điêu khắc, …
Đây là danh hiệu quốc gia cao nhất trong ngành gốm sứ chuyên biệt, phản ánh sự thành thạo xuất sắc trong nghệ thuật chế tác và sáng tạo gốm.
Kinh nghiệm: Có trên 25 năm kinh nghiệm làm việc liên tục trong ngành gốm sứ.
Trình độ chuyên môn xuất sắc:
- Thành thạo kỹ thuật: Tinh thông một hoặc nhiều kỹ thuật then chốt trong nghề gốm (như tạo hình, khắc chạm, kiểm soát men/lửa).
- Tác phẩm đỉnh cao: Có nhiều tác phẩm chất lượng cao, có giá trị nghệ thuật lớn, được giới chuyên môn và xã hội đánh giá cao.
- Giải thưởng chuyên ngành: Từng đạt giải cao tại các cuộc thi triển lãm gốm sứ cấp quốc gia.
Đóng góp cho ngành gốm sứ:
- Có những đóng góp quan trọng trong việc phục hưng và phát triển kỹ thuật của một dòng gốm truyền thống.
- Có ảnh hưởng lớn và được công nhận rộng rãi trong cộng đồng gốm sứ.
Được các tỉnh trao tặng, phổ biến ở các tỉnh có ngành gốm sứ phát triển như Giang Tô (宜兴紫砂), Quảng Đông, Phúc Kiến… Ví dụ: Đại sư Mỹ thuật Công nghiệp tỉnh Giang Tô (江苏省工艺美术大师.)
- 20 năm kinh nghiệm trở lên trong lĩnh vực chế tác tử sa.
- Có tác phẩm tiêu biểu, đạt giải thưởng cấp tỉnh hoặc cao hơn.
- Được chính quyền tỉnh hoặc Hiệp hội Gốm sứ tỉnh công nhận.
- Có đóng góp trong việc truyền bá và phát triển nghệ thuật tử sa tại địa phương.
Danh hiệu này thấp hơn “Đại sư cấp tỉnh” một bậc, nhưng vẫn là nghệ nhân có ảnh hưởng ở địa phương.
Tương đương giáo sư trong lĩnh vực mỹ thuật công nghiệp.
- Ít nhất 15-20 năm kinh nghiệm.
- Có đóng góp nghiên cứu, giảng dạy hoặc xuất bản sách về tử sa.
- Có tác phẩm được bảo tàng, triển lãm quốc gia thu thập.
- Được các giáo sư hoặc chuyên gia đầu ngành giới thiệu.
Cấp bậc này phổ biến trong giới nghệ nhân tử sa lâu năm.
- Ít nhất 10-15 năm kinh nghiệm.
- Có tác phẩm đạt giải thưởng cấp quốc gia hoặc cấp tỉnh.
- Có học trò hoặc đóng góp trong giảng dạy về nghệ thuật tử sa.
Danh hiệu dành cho những nghệ nhân đã có nhiều năm kinh nghiệm và đạt một số giải thưởng.
- Ít nhất 8-10 năm kinh nghiệm.
- Có ít nhất 2-3 tác phẩm đoạt giải thưởng cấp tỉnh hoặc cao hơn.
- Có kỹ thuật chế tác tốt, được giới chuyên môn công nhận.
Dành cho những nghệ nhân trẻ, mới vào nghề nhưng đã có một số thành tựu đáng kể.
- Ít nhất 5 năm kinh nghiệm.
- Có tác phẩm đạt giải thưởng cấp địa phương.
- Đã trải qua kỳ thi hoặc xét duyệt của hiệp hội ngành.
Danh hiệu do các tổ chức nghệ thuật tư nhân trao tặng, không có giá trị chính thức bằng hệ thống chức danh quốc gia.
Đây là cấp bậc danh giá trong hệ thống công nghệ mỹ thuật, dành cho nghệ nhân có thành tựu nghiên cứu về tử sa.
Một số nghệ nhân tử sa có thể giữ chức vụ trong các hiệp hội ngành gốm sứ và công nghiệp nhẹ.
- Nghệ nhân có ít nhất 20-30 năm kinh nghiệm.
- Có đóng góp lớn trong việc bảo tồn và phát triển kỹ nghệ tử sa truyền thống.
- Được chính phủ hoặc Bộ Văn hóa Trung Quốc công nhậ