Ấm tử sa có phải là nung một lần không?

Trước thời Dân Quốc, các ấm cổ hầu hết đều là một lần nung thành phẩm (⼀次烧成).

Các ấm hiện đại ngày nay, đa phần là hai lần nung (⼆次烧成).

“Một lần nung” (⼀次烧成)  nghĩa là gì?

Chỉ việc:

• Trên thân ấm đã phơi khô, rắc một lớp bột cát thủy tinh hóa (玻化砂粉) lên miệng ấm,

• Sau đó đặt nắp vào, đưa vào lò nung một lần duy nhất, ra thành phẩm.

Tuy nhiên:

• Với phương pháp một lần nung,

  → việc đảm bảo khớp khít giữa nắp và miệng ấm là rất khó:

  • Không dễ đạt được “vân hợp” (吻合) — tức là nắp khít chặt, không lỏng lẻo

  • Cũng khó đạt được “thông chuyển” (通转) — tức là nắp xoay tròn mượt trong miệng ấm

→ Do đó, sau nung xong, người ta dùng kim cương sa (金刚砂) để mài chỉnh phần tiếp xúc giữa nắp và miệng, gọi là “chỉnh khẩu” (整⼜).

• Tuy nhiên, sau khi chỉnh khẩu:

  → bề mặt tiếp xúc bị phá vỡ kết cấu nung ban đầu,

  → dễ bị tích tụ cặn trà, gây hiện tượng “hắc đạo” (⿊道) hay còn gọi là “thổ hắc” (吐⿊) — tức vệt đen quanh miệng do trà thấm bẩn về sau.

“Hai lần nung” (⼆次烧成) nghĩa là gì?

Chỉ việc:

1. Sau lần nung đầu tiên ra thành phẩm,

2. Tiến hành chỉnh khẩu (整⼜), loại bỏ hỏa tì (⽕疵) nếu có,

3. Sau đó dùng bùn tử sa dạng hồ (泥浆) trét phủ lên những chỗ bị mài (gọi là “phá bì” 破⽪ – tức chỗ da bị tổn),

4. Rồi đưa vào lò nung lần thứ hai.

→ Nhờ lớp hồ bùn mới sẽ kết tinh lại trong lần nung thứ hai, nên:

• Bề mặt ấm sẽ mịn màng hơn,

• Chất cảm (肌理) đồng đều và đẹp hơn so với một lần nung.