Quặng thô được phân loại sơ bộ theo độ cao vị trí hình thành thành 3 loại: Rãnh đầu (头槽), Rãnh thứ hai (二槽), Rãnh đáy (底槽).
▲ Nguyên liệu khoáng đất đáy rãnh xanh (底槽青矿料)
▲ Đất đáy rãnh xanh (底槽青泥) đã nung
“Rãnh đáy (底槽)” là lớp dưới cùng. Đất sét tím (紫泥) thường được gọi là “đất sét xanh (青泥)”, “đất đáy rãnh xanh (底槽青)” tức là đất sét tím (紫泥) ở lớp đáy (lớp sâu). Trước khi quặng chưa được nghiền, có thể thấy rõ nhiều "mắt gà (鸡眼)" màu xanh lá cây rải rác (khi nung sẽ có màu vàng). Chất đất khi thành phẩm mịn, màu sắc ổn định. Màu phôi hơi tím pha xanh, khi nung thành màu đỏ tím, và có những hạt cát nhỏ màu vàng kim hoặc xám vàng không đều, thường được gọi là "cát vàng ẩn hiện (金砂隐现)". Khi ghép nối vòi, quai và thân ấm, nếu đất sét nhão (脂泥) được sử dụng có hàm lượng nước cao, thì hiện tượng "cát vàng ẩn hiện (金砂隐现)" sau khi nung sẽ càng rõ ràng hơn.
Sau khi dưỡng (pha trà) sẽ có màu gan heo. Thời gian ủ đất (泥料陈腐期) không được dưới 1 năm, nếu không, việc nung ở nhiệt độ cao dễ gây kết tủa sắt (铁质析出). Sau thời gian ủ dài, mức độ oxy hóa bên trong và bên ngoài đất có sự khác biệt lớn, trước khi sử dụng cần phải trộn kỹ lại, nếu không, trên sản phẩm nung sẽ xuất hiện vân mờ đen (黑色晕纹).
“Để Tào Thanh” và “Để Sào Thanh” có gì khác biệt?
“Để Tào Thanh” (底皂青) chính là “Để Sào Thanh” (底槽青).
Tại vùng Nghi Hưng (宜兴), “皂青” là màu xám xanh được tạo thành từ tro rơm và tro đá trộn lẫn. Màu sắc nguyên khoáng của “Để Sào Thanh” gần giống với màu “皂青”, nên được gọi là “Để Tào Thanh”.
Vì sao cùng là đất “Để Sào Thanh” mà màu ấm lại không giống nhau?
Đất “Để Sào Thanh” (底槽青) nguyên chất cần nhiệt độ nung khá cao, khoảng 1240°C mới có thể nung kết.
Khi nhiệt độ đạt chuẩn, màu ấm sẽ là đỏ tím hoặc đỏ tía; nếu nhiệt độ thấp hơn, màu sẽ thiên về đỏ đất vàng.
Để giữ được chất cảm của tử sa (紫砂), người ta thường pha thêm một ít nguyên liệu khác vào đất “Để Sào Thanh” nguyên chất để thay đổi nhiệt độ nung và màu sắc. Ví dụ, nếu thêm đá vàng (石黄), nhiệt độ nung chỉ cần 1120–1160°C, nhưng cảm giác tử sa về độ mịn và độ ẩm vẫn không thay đổi.
Việc điều chỉnh hàm lượng cát và nhiệt độ nung có thể tạo ra vô vàn sắc độ khác nhau cho ấm – đây là lý do chính khiến dù cùng là đất “Để Sào Thanh” nhưng màu ấm lại khác nhau.